Tag Archief van: polarisatie

Een van de vele dingen die de coronacrisis heeft duidelijk gemaakt, is dat we in Nederland een overdreven neiging hebben om regels aan onze laars te lappen. Wie zich wel aan regels houdt, is een sukkel, een mak schaap, eventueel een NSB’er zelfs. Wie de regels overtreedt is op zijn best een verzetsstrijder; en op zijn minst iemand die lekker zichzelf blijft. We dreigen hierin door te slaan en wel zodanig dat we onze crises uiteindelijk niet meer oplossen, maar onnodig rekken en laten escaleren: of het nu gaat om het levensbedreigende virus, de polarisatie die onze democratie aantast, of om de vernietiging van de natuur waaraan we zo gewend zijn geraakt dat we die vernietiging als onvermijdelijk zijn gaan zien.

 

De reden achter die regels zien

Wat velen uit het oog verliezen: regels zijn geen doel op zich, maar wel een noodzakelijk middel om samen op te kunnen trekken en min of meer harmonieus met elkaar te leven. Dat wil zeggen: als we de reden achter die regels zien en onderschrijven… Het gaat er niet om dat je je aan regels houdt omdat het regels zijn, omdat je bang bent voor bestraffing of er persoonlijke winst uit hoopt te halen. Pas wie regels respecteert omdat hij de bedoeling erachter begrijpt, ook en juist wanneer zij of hij daarvoor iets moet inleveren, is werkelijk rechtvaardig. En rechtvaardigheid is meer dan ooit vereist. Wanneer we haar tenminste opvatten als een eigenschap die we zélf in huis hebben en naar buiten kunnen brengen, in plaats van als een claim die we bij anderen plaatsen: de buren, grote bedrijven, of de overheid.

 

Deze vrijstaat aan de Noordzee

Wat zou het mooi zijn… als veel meer inwoners van deze vrijstaat aan de Noordzee de coronaregels die het kabinet heeft bedacht in de praktijk brengen, vanuit het besef dat we risico’s niet kunnen uitbannen, maar beter die ene pijler van onze samenleving in stand houden waarop heel veel andere zaken rusten: de zorg. Net wat minder vaak jezelf tot uitzondering bestempelen die wél de regels overtreden mag, net wat minder vaak een misschien creatieve maar hoe dan ook egoïstische draai aan die regels geven, net wat vaker helpen waar we alle hulp gebruiken kunnen in onze confrontatie met corona. En verder gerust je andere mening uiten en proberen of je het beleid in jouw richting kunt beïnvloeden: dat recht blijf je houden ook waar je je aan regels te houden hebt.

 

De duivel of zijn zwakzinnige hulpje

Wat zou het mooi zijn… als we elementaire regels van fatsoen en respect in acht nemen vanachter ons toetsenbord op het moment dat we in contact komen met opinies die niet de onze zijn en acties die mijlenver van ons afstaan. Wanneer we het van mening verschillen tot een goed, eerlijk gespeeld en hoffelijk gewonnen óf verloren gevecht maken in plaats van een strijd waarin ons eigen doel alle middelen heiligt, vooral ook de meest smerige en ondoordachte. Je mag het hartgrondig oneens zijn met Rutte, Kaag en Baudet; met Marc van Ranst of Willem Engel: wat je níet doet is hen betitelen als niet serieus te nemen idioten en misdadigers die voor een tribunaal dienen te worden gebracht, als de vleesgeworden duivel of zijn zwakzinnige hulpje. Je betracht ook hierbij regels, regels die het leven voor ons allemaal beschaafder en plezieriger maken.

 

Wat zou het mooi zijn…

Wat zou het mooi zijn… als we ons op de snelwegen aan de regel houden om niet harder te rijden dan de maximumsnelheid. Niet omdat dit de wet is of omdat je anders bekeurd kan worden. Maar omdat je zo bijdraagt aan schone lucht, minder stikstof en CO2, minder geluidsoverlast voor dieren of mensen en meer veiligheid op de weg. Het is niet verwonderlijk dat massa’s automobilisten dag na dag sneller rijden dan ze mogen wanneer het kabinet de maximumsnelheid heeft ingevoerd met slecht verborgen tegenzin. Temeer als die maatregel vervolgens amper wordt gehandhaafd. Het is ook kinderlijk en niet bevorderlijk voor de natuur die we al op zoveel andere manieren aan het schaden zijn. En zodra er regels zijn die ons op een beter pad kunnen helpen, is het minste wat je kan doen om die regels tot realiteit te maken: het nét iets minder druistig aantikken van je gaspedaal. Als we dat al niet kunnen, wat vermogen we dan als er in de toekomst écht iets van ons gaat worden gevraagd?