Hoe vaak voelen we ons niet superieur vanwege onze kleur, sekse of seksuele voorkeur? Vanwege onze vermeende schoonheid of intelligentie? En hoe aardig zou het zijn om anders te gaan kijken. Naar onszelf. Naar de mensen om ons heen. En naar het geheel waarvan we deel uitmaken. Een pleidooi voor een liefdevolle blik, oog in oog met onze eigen arrogantie. Ofwel mijn nieuwste vlog.
Foto door Andre Mouton via Unsplash
Wie mij enigszins kent, zal het niet ontgaan zijn: ik werk aan een nieuw boek. Vraag: hoe kun je goed zijn, in deze wereld en deze tijd? Die vraag zal ik beantwoorden aan de hand van de zeven hoofdzonden: hoogmoed, hebzucht, wellust, afgunst, woede, vraatzucht en gemakzucht. Die zondes interesseren mij niet om schuld en schaamte aan te praten. Ik zie ze als verkeerde – want contraproductieve – manieren om te bereiken wat goed voor ons is. En ik vraag me dus af hoe je die behoefte op een positieve en productieve manier kan realiseren. Deze eerste nieuwe vlog gaat over de hoogmoed. De zonde die ooit begon met Adam en Eva, de slang en een verboden vrucht. Het fatale fruithapje, zogezegd. En komt hoogmoed inderdaad voor de val? Kijk nu kort, en lees het volgend jaar uitgebreid, als mijn boek verschijnt.
Vanochtend werd mijn dochter op de stoep bijna aangereden door een fietser. Die ook niet makkelijk aanspreekbaar was, doordat ze oordopjes droeg. Heel veel mensen lijken niet te weten – of zijn vergeten – dat verkeersregels redenen hebben. Veiligheid op de eerste plaats, en wel vooral voor de meest kwetsbare deelnemers aan het verkeer. Duidelijkheid. En gelijkheid: niemand is boven de ander verheven, de regels gelden voor ons allemaal. Door haast, door onwetendheid of door hufterigheid lappen nogal wat mensen die regels aan hun laars. Louise Fresco schreef er maandag in de NRC nog een rake column over. En ik vlogde er al eerder over. That shit ain’t right. Laten we samen de hufterigheid terugdringen en het verkeer veiliger en vriendelijker maken. En als de overheid daarbij niet handhaaft, kunnen we altijd nog zelf het goede voorbeeld geven.
Wat is er nieuw, in deze tijden van ‘fakenieuws’? Wat is er waar, nu er zoveel ‘gebullshit’ wordt? En hoe kunnen we wat meer tot elkaar komen, als het om waarheid en waarden gaat? Ik denk er hardop over na in mijn nieuwste vlog.
‘Redpilling’, wordt het tegenwoordig wel genoemd. In The Matrix (1999) krijgt hacker Neo de keus tussen een blauwe en rode pil. Neemt hij de blauwe, dan vergeet hij. Neemt hij de rode, dan leert hij de werkelijkheid kennen. Wat niet per se prettig is, zo blijkt in het vervolg van de film. Deze scene in The Matrix is te zien als een variant op de Grot-metafoor die Plato zo’n 2400 jaar terug al schetste. Een leven in schijn, of een leven in werkelijkheid? In mijn nieuwste vlog koppel ik deze vraag aan de klimaatcrisis.
Een kritiek op een maatschappij waarin iedereen criticus kan zijn. En we voortdurend elkaar – of onszelf – de maat nemen op grond van wat meteen zichtbaar lijkt. Een alternatief ook van radiostilte op social media, van meer constructieve journalistiek en van mensen die zeggen wat ze denken, zonder zich te veel af te vragen hoe dat overkomt. Mijn nieuwste vlog.
Je vraagt het je soms af, als je ziet hoe we deze planeet uitwonen, andere dierensoorten uitmoorden en – last but not least – ons eigen bestaan in gevaar brengen: is de mensheid suïcidaal? Geef me twee minuten om je te vertellen dat het niet zo hoeft te zijn.
“Men vergeve mij de ontdekking dat iedere moraalfilosofie tot nu toe saai is geweest en tot de slaapmiddelen behoorde – en dat ‘de deugd’ in mijn ogen door niets zozeer is geschaad als door deze saaiheid van haar pleitbezorgers.” Aldus Friedrich Nietzsche in zijn ‘Voorbij goed en kwaad’ (1886). Ik vergeef het hem. En nu maar hopen dat je wakker wordt en blijft bij m’n boek over goed en kwaad en dit vlog erover. Weinig zo spannend als de zeven hoofdzonden.
Mijn nieuwste vlog. Over de zeven hoofzonden. En wat voor goeds we uit die minder fraaie kantjes van onszelf kunnen halen. Of hoe we het grotere kwaad in de wereld ermee tegemoet kunnen treden.
Het kwaad bestaat, en ik ga erover schrijven. Het in de bek kijken om het beter te kunnen begrijpen. En dat vooral: het te bestrijden. Dit is mijn nieuwste vlog in een reeks van zeven. Meer vlogs volgen in de komende weken.