Vijf principes voor nieuwe politiek

Voorspellen is moeilijk. Vooral als het om de toekomst gaat. Maar dat dit kabinet de vier jaar niet gaat volmaken, lijkt zonneklaar. Daar zou je ook blij van kunnen worden. Schoof & Co immers stralen een ongekende kleinzieligheid uit; en een toewijding aan schijnproblemen die een veel betere zaak waardig is. Alleen lijkt de oppositie evenmin in staat tot een alternatief dat grote groepen kiezers trekt. Wat ontbreekt, is politiek die radicaal is zonder wereldvreemd te worden, intelligent zonder elitair te blijken, populair zonder populistisch te zijn.

Vijf principes waarop zo’n coalitie haar beleid zou kunnen baseren:

1. Het besef dat milieu het veiligheidsprobleem van de 21^e eeuw is. Geen linkse hobby of rode lap voor rechts. De manier waarop we met (de rest van) de natuur omgaan, zal bepalen of we overleven, en hoe we overleven. Ofwel we steken onze kop in het zand, ofwel we innoveren en investeren nu zodanig dat we onze kinderen en kleinkinderen niet met veel grotere kosten – en tekorten – opzadelen.
2. Het inzicht dat Nederland het Wassenaar van deze wereld is. Een alsmaar bejaardere villawijk, te midden van miljarden jonge mannen en vrouwen die dringend behoefte hebben aan perspectief. Een braaf landje ook, oog in oog met veel meedogenlozer machten als China en Rusland. Wat we ook in eigen land doen, voor de buitenwereld behoeven we beleid dat ons verbindt met landen die zich beschaafd gedragen maar ook machtig zijn.
3. Het bewustzijn dat voor veiligheid gelijkheid noodzakelijk is. Geen totale gelijkheid, maar ook niet de idiote kloof tussen haves en havenots die nu zowel mondiaal als nationaal bestaat. Klimaatactie zal primair betaald dienen te worden door de grootste vervuilers en -verdieners. Om met de rest van de wereld in vrede te leven, bestaat geen wondermiddel. Maar wereldwijde herverdeling van welvaart helpt uiteindelijk een stuk meer dan hogere hekken of hernieuwde grenscontroles bij Zundert of Zevenaar.
4. De bereidheid om vluchtelingen op te vangen én migratie te reguleren. In een wereld vol oorlogen, brute dictaturen en natuurrampen die mensen op de vlucht jagen, is gastvrijheid voor wie veiligheid zoekt een morele plicht. En masse een meer welvarend leven elders zoeken daarentegen is helemaal begrijpelijk, maar ontwricht de plaats van bestemming evenzeer als het land van herkomst. Van wie we wél toelaten, mag worden verwacht dat zij zich aanpassen en integreren.
5. De durf om voor dit beleid te gaan, dwars tegen gevestigde belangen in. Een van de grootste misvattingen van de voorbije 25 jaar stelt dat democratisering berust op referenda of burgerfora. De beste dienst die we onze democratie bewijzen, is politiek die zegt wat ze denkt en doet wat ze zegt. Het is een kabinet dat de onvermijdelijke pijn eerlijk verdeelt en onze problemen misschien niet altijd oplost, maar wel aanpakt. Met visie, moed en gedrevenheid.